Eş sesli sözcükler, okunuş ve yazılışları aynı ancak anlamları farklı olan sözcüklerdir. Cümlenin gelişinden, hangi anlamda kullanıldıkları anlaşılabilir.
Örneğin;
Bir an için arkadaşımı gördüm sandım.
Bir araya gelince eski günleri özlemle anıyoruz.
Eş anlamlı sözcükler, yazılış ve okunuşları farklı ancak anlamları aynı olan sözcüklerdir. Bu sözcükler birbirlerinin yerine kullanılabilirler. Bu durum dili karmaşıklaştırıyor gibi görünse de anlatım açısından zenginlik sağlar. “Kara kaş-kara göz”ün verdiği etkiyi “siyah kaş-siyah göz” vermez örneğin. Anlatılmak istenen duruma, yere, zamana, kişiye göre en uygun, en çarpıcı kelime seçilerek duygu ya da düşünce karşı tarafa daha etkili biçimde aktarılabilir.
Eş anlamlı sözcüklere birkaç örnek verecek olursak;
Talebe - Öğrenci
Armağan - Hediye
Güz - Sonbahar
Kara - Siyah
Zıt anlamlı sözcükler, anlam olarak birbirinin karşıtı olan, zıt kavramları karşılayan sözcüklerdir. Siyah-beyaz, güzel-çirkin, soğuk-sıcak, uzak-yakın, yumuşak-sert, yeni-eski zıt anlamlı sözcüklere örnek olarak verilebilir.
Zıtlık ile olumsuzluk karıştırılmamalıdır.
“Hava dün iyiydi, bugün kötü” zıtlık belirtir.
“Hava dün iyiydi, bugün iyi değil” olumsuzluk belirtir.
Son olarak, tüm sözcüklerin eş anlamlısı ya da zıt anlamlısı olmadığı unutulmamalıdır.